دو ماراتن چیست؟

اگر تا به حال کسی را دیده ای که با افتخار می گوید «من ماراتن دویدم»، احتمالاً همان لحظه هم حس احترام در وجودت شکل گرفته. ماراتن فقط یک مسابقه دویدن نیست؛ ترکیبی از قدرت، اراده، استقامت، نظم، و مبارزه با خودِ درون است. شاید به همین دلیل است که هر سال میلیون ها نفر در سراسر دنیا خودشان را برای این چالشِ ۴۲ کیلومتری آماده می کنند. تصور کن ساعت ها در حال دویدن باشی و هر قدم مثل یک رویارویی جدید با ذهن و بدن خودت باشد. همین سختی و غیرقابل پیش بینی بودن است که ماراتن را این قدر جذاب و خاص می کند.

افرادی که ماراتن را تجربه کرده اند می گویند لحظه عبور از خط پایان چیزی شبیه یک تولد دوباره است؛ ترکیبی از اشک، خنده، درد، شادی و باور نکردن. شاید برای همین است که ماراتن در ذهن انسان ها تبدیل به یک سمبلِ پیروزی شده؛ سمبل اینکه «می شود سخت ترین کارها را هم انجام داد»، حتی اگر از دور غیرممکن به نظر برسند.

در این مقاله قرار است از صفر تا صد ماراتن را کامل، دقیق، جذاب و قابل فهم توضیح بدیم: ماراتن دقیقاً چیست؟ چند کیلومتر است؟ از کجا شروع شد؟ چه کسانی می توانند در آن شرکت کنند؟ چطور باید تمرین کرد؟ و اصلاً چرا این قدر در دنیا محبوب شده؟ اگر کنجکاوی بدانی ماراتن فقط یک مسابقه است یا یک نوع سبک زندگی، همراه من بیا. این مقاله دقیقاً همان چیزی است که دنبالش هستی

دو ماراتن چیست؟

وقتی اسم «ماراتن» را می شنوی، احتمالاً اولین چیزی که در ذهن می آید یک مسیر بسیار طولانی است که دونده ها باید آن را طی کنند. اما واقعیت این است که ماراتن فقط «دویدن زیاد» نیست؛ یک تعریف کاملاً مشخص و رسمی دارد. از نظر فدراسیون جهانی دوومیدانی، ماراتن یک مسابقه جاده ای است که مسافت استاندارد آن باید دقیقاً ۴۲٫۱۹۵ کیلومتر باشد. نه کمتر، نه بیشتر. این عدد همان ستون اصلی مسابقه ای است که میلیون ها نفر در دنیا برایش تمرین می کنند.

اما تعریف رسمی فقط بخشی از داستان است. از نگاه دوندگان، ماراتن یعنی سفری طولانی که در آن با ذهن خودت بیشتر از بدنت می دوی. بخش بزرگی از ماراتن در سر دوندگان اتفاق می افتد. از کیلومتر ۳۰ به بعد بدن تقریباً خالی می شود و این ذهن و اراده هستند که کار را ادامه می دهند. به همین دلیل است که ماراتن در دنیا تبدیل به نمادی از اراده و پشتکار شده است. در واقع خیلی ها ماراتن را نه یک مسابقه، بلکه یک مسیر خودشناسی می دانند.

جالب است بدانیم که برای شرکت در ماراتن لازم نیست حتماً دونده حرفه ای باشی. هر کسی که بتواند به طور منظم تمرین کند، اصول صحیح دویدن را رعایت کند و به بدنش گوش دهد، می تواند ماراتن را تجربه کند. شاید سخت باشد، اما غیرممکن نیست. درست مثل یک پروژه بزرگ که مرحله به مرحله ساخته می شود، بدن و ذهن هم با تمرین قدم به قدم آماده این چالش می شوند.

بنابراین اگر بخواهیم ماراتن را در یک جمله تعریف کنیم، می توان گفت:

ماراتن یک مسابقه رسمی ۴۲٫۱۹۵ کیلومتری است که پشت آن فلسفه ای از اراده، مقاومت و رشد شخصی قرار دارد.

و حقیقت این است که همین ترکیب است که آن را تبدیل کرده به یکی از محبوب ترین، سخت ترین و الهام بخش ترین مسابقات ورزشی جهان.

تاریجچه دو ماراتن چیست؟

چرا به آن ماراتن می گویند؟ نام «ماراتن» از یک شهر تاریخی در یونان باستان گرفته شده است؛ شهری که نقش بزرگی در داستان تولد این مسابقه دارد. در سال ۴۹۰ پیش از میلاد، در یک جنگ مهم بین ایرانیان و یونانیان، نبردی در دشتی به نام «ماراتن» اتفاق افتاد. پس از پایان این جنگ، اتفاقی افتاد که بعدها تبدیل شد به الهام اصلی مسابقه ای که امروز به عنوان ماراتن می شناسیم.

طبق مشهورترین روایت ها، سربازی یونانی به نام فیلیپیدس مأمور شد خبر پیروزی یونان را به آتن برساند. فاصله میان ماراتن تا آتن حدود ۴۰ کیلومتر بود و او باید این مسیر را بدون توقف، با تمام توان می دوید تا پیام فوری پیروزی را منتقل کند. گفته می شود او پس از رسیدن به آتن و گفتن پیام معروف «ما پیروز شدیم»، از شدت خستگی جان باخت.

همین داستان سال ها بعد الهام بخش طراحان المپیک مدرن شد تا مسابقه ای بسازند که یادآور این دویدن تاریخی باشد. نام آن را هم به احترام محل وقوع جنگ، «ماراتن» گذاشتند.

اما چرا این داستان این قدر مشهور شد؟ چون فراتر از یک افسانه جنگی، داستانی درباره فداکاری و استقامت انسانی است. مردم دوست دارند به قهرمانی فکر کنند که برای انتقال یک پیام مهم، تمام توانش را گذاشت و مسیر غیرممکن را دوید. همین حس قهرمانانه، ماراتن را در ذهن همه ما بزرگ و اسطوره ای کرده است.

ماراتن چند کیلومتر است؟

اگرچه خیلی ها ماراتن را فقط «خیلی طولانی» می دانند، اما این مسابقه یک استاندارد دقیق دارد: ۴۲٫۱۹۵ کیلومتر. این عدد از سال ۱۹۲۱ توسط فدراسیون جهانی رسمی شد و از آن زمان همه مسابقات ماراتن دنیا باید دقیقاً همین طول را داشته باشند. اما چرا این عدد به وجود آمد؟ چرا ۴۲ یا ۴۵ یا حتی ۵۰ کیلومتر نیست؟

در المپیک ۱۹۰۸ لندن، مسیر ماراتن قرار بود از کاخ وینزر شروع شده و در استادیوم المپیک پایان یابد. فاصله دقیق این مسیر ۴۲.۱۹۵ کیلومتر بود. برگزارکنندگان برای اینکه خانواده سلطنتی بتوانند شروع مسابقه را از کنار پنجره ببینند، چند صد متر به مسیر افزودند. همین عدد بعدها تبدیل شد به استاندارد جهانی. یعنی یک تصمیم کاملاً اتفاقی، امروز هویت میلیون ها دونده را رقم زده است.

برای درک بهتر بزرگیِ این عدد، یک مقایسه ساده کمک می کند:

۵K (پنج کیلومتر): تنها یک هشتم ماراتن

۱۰K (ده کیلومتر): حدود یک چهارم ماراتن

نیمه ماراتن (۲۱.۰۹۷ km): نصف ماراتن

حتی کسانی که نیمه ماراتن را بدون مشکل می دوند، معمولاً با احترام درباره ماراتن کامل حرف می زنند. چون نیمه ماراتن هنوز وارد «منطقه درد» نمی شود، اما ماراتن از کیلومتر ۳۰ به بعد تبدیل به چالشی کاملاً ذهنی می شود.

وقتی کسی می گوید «من ماراتن دویدم»، در واقع می گوید:
۴۲ کیلومتر استقامت. ۴۲ کیلومتر جنگ با ذهن. ۴۲ کیلومتر پیروزی بر شک.

تاریخچه دو ماراتن (داستان واقعی و جذاب)

یونان باستان و داستان فیلیپیدس

بیایید ۲۵۰۰ سال به عقب برگردیم. میدان جنگی در دشت «ماراتن»، جایی که سپاه ایران و یونان روبه روی هم قرار گرفتند. پس از پایان نبرد، یونانی ها نیاز داشتند پیام پیروزی را فوراً به آتن برسانند تا جلوی شورش احتمالی گرفته شود. این کار را به سربازی دونده به نام فیلیپیدس سپردند.

تصور کن یک مرد خسته از جنگ، با لباس سنگین، در گرمای یونان باستان، شروع کند به دویدن روی خاک و سنگ و مسیرهای ناهموار—آن هم نه چند صد متر، بلکه چیزی نزدیک به ۴۰ کیلومتر. او بدون توقف دوید، وارد آتن شد و با آخرین نفس گفت:
«Νενικήκαμεν» — ما پیروز شدیم.
و سپس نقش زمین شد.

آیا این داستان دقیقاً حقیقت تاریخی است؟ شاید نه ۱۰۰٪. اما مهم این است که این روایت تبدیل شد به نمادی از فداکاری و دویدن تا آخرین نفس. و همین الهام بخش شکل گیری مسابقه ماراتن در المپیک مدرن شد.

المپیک مدرن

در سال ۱۸۹۶، وقتی اولین دوره المپیک مدرن در آتن برگزار شد، طراحان مسابقات تصمیم گرفتند بر اساس داستان فیلیپیدس یک مسیر دویدن طراحی کنند. هدف این بود که مسابقه ای ساخته شود که هم ریشه در تاریخ داشته باشد و هم نماد روح المپیک باشد.

برنده اولین ماراتن المپیک یک یونانی ساده به نام اسپیریدون لویی بود؛ مردی که شیر و آب می فروخت. پیروزی او چنان شور و شوقی ایجاد کرد که ماراتن از همان لحظه تبدیل شد به یکی از محبوب ترین مسابقات ورزشی دنیا.

انواع مسابقات ماراتن

فول ماراتن (۴۲.۱۹۵ کیلومتر)

اصلی ترین و مشهورترین نوع مسابقه. همان چیزی که در همه شهرهای بزرگ دنیا برگزار می شود. بزرگ ترین چالش بدنی برای ورزشکاران غیرحرفه ای.

نیمه ماراتن (۲۱.۰۹۷ کیلومتر)

محبوب ترین نوع مسابقه برای مبتدی ها. نه خیلی سخت و نه خیلی آسان.

اولترا ماراتن

اینجا وارد دنیای «فراتر از انسان» می شویم. هر چیزی فراتر از ۴۲ کیلومتر اولترا محسوب می شود:
۵۰K، ۱۰۰K، ۱۰۰ مایل، ماراتن بیابان صحرا و…

ماراتن شهری، کوهستان، بیابان

برخی روی آسفالت، برخی در مسیرهای جنگلی یا ارتفاعات، و برخی در شرایط بی رحمانه بیابانی برگزار می شوند. مثل Marathon des Sables در مراکش—سخت ترین مسابقه دنیا.

چه کسانی می توانند در ماراتن شرکت کنند؟

برخلاف تصور، ماراتن فقط برای حرفه ای ها نیست. هر کس که سالم باشد و بتواند ۴ تا ۶ ماه منظم تمرین کند، می تواند از خط پایان عبور کند.

سوالات متداول

ماراتن برای چه سنی مناسب است؟

از ۱۸ سال به بالا.

مبتدی ها می توانند شرکت کنند؟

بله، با برنامه درست.

ماراتن چند ساعت طول می کشد؟

از ۲ تا ۷ ساعت بسته به سطح دونده.

رکورد جهانی چقدر است؟

۲:۰۰:۳۵ توسط الیود کیپچوگه (مردان).
۲:۱۱:۵۳ توسط بریجید کوسگای (زنان).

قبل از ماراتن چه بخوریم؟

کربوهیدرات سبک: پاستا، موز، نان تست، آب کافی.

جمع بندی

ماراتن یک مسابقه نیست؛ سفری است که انسان را از نسخه معمولی خودش به نسخه ای قوی تر، مقاوم تر و آگاه تر تبدیل می کند. شاید مسافتش ۴۲ کیلومتر باشد، اما تأثیرش می تواند تا آخر عمر باقی بماند. اگر در فکر شرکت در آن هستی، بدان که تو هم می توانی. فقط کافی است قدم اول را برداری.